ZBRODNIE KOŚCIOŁA część piąta

Zainteresowanych moimi książkami o tematyce historiozoficznej, religijnej, antyklerykalnej - informuję, że wystarczy kliknąć w link "KSIĄŻKI ANDRZEJA RODANA - OFICJALNY DYSTRYBUTOR" znajdujący się pod tytułem bloga, aby zapoznać się z tytułami i tematyką poszczególnych prac.

 Najsłynniejsza inwazja seksualnych diabłów (spopularyzowana współcześnie przez literaturę, teatr, operę i film) to słynne diabły z Loudon. Znakomity pisarz Aldous Leonard Huxley (1894-1963) w powieści „Diabły z Loudon” określił wszeteczną „współpracę” zakonnic z diabłami jako szok dla lokatorów najpodlejszych domów rozpusty w Europie.

Diabły z Loudun to pierwsza w karierze opera Krzysztofa Pendereckiego. Napisana na zamówienie Opery w Hamburgu (niemiecki tytuł opery: Die Teufel von Loudon), gdzie miała premierę w roku 1969. Od tego czasu dzieło to było wiele razy wykonywane, transmitowane przez radio, telewizję i wydawane na płytach.

Libretto opery Krzysztofa Pendereckiego oparte jest na dramacie Johna Whitinga Demony, który był pionierem nowej brytyjskiej dramaturgii. Whiting, zadebiutował w roku 1951, ale, niestety, zmarł dwanaście lat później w wieku zaledwie czterdziestu pięciu lat. Chyba najbardziej znana jest jego ostatnia sztuka The Devils of Loudun (Diabły z Loudun), która nawiązuje do autentycznych wydarzeń rozgrywających się w tym francuskim miasteczku  na początku XVII wieku. Tam właśnie odbył się proces wikarego parafii św. Piotra - Urbaina Grandiera, oskarżonego przez przeoryszę klasztoru Urszulanek o opętanie zakonnic i konszachty z diabłem.

Zbiorową histerię polowania na diabły w Loudon oddaje także film „Diabły” (Devils, 1971) w reżyserii Kena Russela. Zekranizowano go na podstawie powieści Aldousa Huxleya i sztuki Johna Whitinga (1960). W roli opętanej siostry przeoryszy wystąpiła Vanessa Redgrave, natomiast Urbaina Grandiera zagrał Oliver Reed.

W Polsce, nowela Jerzego Iwaszkiewicza (1894-1980)  „Matka Joanna od Aniołów” stała się kanwą scenariusza filmu Jerzego Kawalerowicza, zrealizowanego w 1960 r. Niecały rok później film ten zdobywa Srebrną Palmę na festiwalu w Cannes. Iwaszkiewicz „spolszczył” francuską historię, scenarzysta Tadeusz Konwicki utrzymał polskie tło historyczne. Rzecz dzieje się na smoleńszczyźnie. Do opętanej diabłem przeoryszy Joanny (grała ją Lucyna Winnicka) zostaje wezwany ksiądz Suryn (Mieczysław Voit). Budzące się między nimi uczucie – ksiądz nazywa opętaniem i chcąc ocalić Joannę popełnia wielką zbrodnię, skazując tym samym swoją duszę na wieczne potępienie. Film ten jest z pewnością jednym z najpiękniejszych wizualnie polskich filmów, ale sprzecznym z prawdziwą historią jaka wydarzyła się w Loudon i zakończyła dnia 18 sierpnia 1634 roku, kiedy to kanonik Grandier został żywcem spalony na stosie.

           Jeszcze inny głośny, wstrząsający dramat trafił także do literatury, teatru i filmu: „Czarownice z Salem” Arthura Millera. Ta sztuka miała tak zwane „podwójne dno”. Pierwsze: mieszkańcy spokojnego dotąd miasteczka, są podżegani przez purytańskich apostołów moralności do okrutnego polowania na czarownice. Rozprzestrzenia się nienawiść i donosicielstwo. Drugie: krytyka społeczeństwa amerykańskiego przeprowadzana przez Arthura Millera zaalarmowała Komisję do Badań Działalności Antyamerykańskiej. I to właśnie jej przewodniczącego, osławionego senatora, Josepha R. McCarthy’ego poddał Miller krytyce w dramacie „Czarownice z Salem”. Miller został oskarżony o popieranie komunizmu i w 1957 roku (odmówił składania zeznań!) skazano go za brak szacunku dla komisji na rok więzienia z zawieszeniem (w 1958 roku nastąpiła rewizja wyroku).

  Millerowski dramat został szybko sfilmowany, jednakże nie w USA, ale we Francji. Była to kooprodukcja francusko-niemiecka. W filmie z 1956 roku, w reżyserii Raymonda Rouleau, główne role odtwarzali: Yves Montand (Proctor), Simone Signoret (Elisabeth) oraz Mylene Demongeot (Abigail). Autorem scenariusza był Jean Paul Sartre.

           Najbardziej jednak doskonałym dziełem artystycznie, warsztatowo i pod względem uniwersalnej wymowy była ekranizacja Czarownic z Salem (The Crucible) z roku 1996. Jest to również adaptacja słynnej sztuki Arthura Millera opowiadającej o masowej histerii, oskarżeniach o czary i polowaniu na czarownice w purytańskiej Ameryce końca XVII wieku.
Scenariusz napisał sam autor, w rolach głównych wystąpili znakomici aktorzy, laureaci Oscara: Daniel Day-Lewis i Paul Scofield oraz nominowani do tej nagrody; Winona Ryder, Joan Allen i Bruce Davison. Reżyserował Nicholas Hytner, twórca wysoko ocenionego przez krytykę „Szaleństwa króla Jerzego". Twórcom zależało, aby powstał film o uniwersalnej wymowie, nie zaś tylko starannie zrealizowany obraz kostiumowy. Zdaniem krytyki światowej zamiar ten powiódł się dzięki znakomitej inscenizacji i doskonałej grze aktorów.

„Czarownice z Salem” jeszcze w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku trafiły na listy lektur... zakazanych w wielu amerykańskich szkołach. Zostały wyrugowane z listy lektur szkolnych!    

Ciąg dalszy nastąpi